Sztućce ze stali 18/10 i 13/0
Znalazłam kontakt do Państwa na stronie internetowej, chciałabym zapytać czy byłaby możliwość otrzymania od Państwa odpowiedzi / opinii na temat różnicy między typami stali i możliwością ich zastosowania zgodnie z normami polskimi – europejskimi.
Konkretnie chodzi o rodzaj stali używany do produkcji sztućców stalowych – jaka jest różnica między sztućcem stalowym wykonanym ze stali 18/10 a stali 13/0 jeśli chodzi o jego właściwości.
Sztućce kuchenne ze stali nierdzewnych produkuje się z kilku typów stali. Najtańsze zestawy sztućców wytwarza się ze stali ferrytycznych np. typu 1.4512 (zawierającej ok. 12% Cr) oraz typu 1.4016 (z 17% dodatkiem chromu). Noże wyższej jakości (pod względem uzyskiwanych własności mechanicznych) wytwarza się z martenzytycznych stali nierdzewnych, które utwardzają się przez hartowanie i odpuszczanie, co zapewnia zwiększenie twardości ostrza. W tym przypadku stosuje się stal np. 1.4006 (także zawierająca ok. .13% Cr) oraz stal typu 1.4021. W przypadku sztućców kuchennych oznaczenia 13/0 odnosi się do zastosowanej martenzytycznej stali nierdzewnej z 13% dodatkiem chromu.
Ze stali austenitycznej typu 1.4301 (18% Cr, 10%Ni) wytwarza się natomiast łyżki i widelce. Bardziej plastyczna austenityczna stal nierdzewna (1.4301) jest łatwiejsza w kształtowaniu, przez co bardziej nadaje się do wytwarzania elementów formowanych w wielu operacjach kształtowania, szlifowania i polerowania. Stale tego typu na sztućcach oznacza się ogólnie 18/10.
Pod względem własności korozyjnych stale ferrytyczne i martenzytyczne (typu 13/0) ustępują stalom austenitycznym z dodatkiem molibdenu (typu 18/10). W normalnych warunkach eksploatacji trudno będzie zauważyć między nimi różnicę, ale jeżeli sztućce będą stosowane dla produktów kwaśnych (ocet, cytryna, sos pomidorowy, majonez, itd.) lub produktów wysoko solonych mogą ulec korozji. Podobnie jest z myciem stali martenzytycznych w zmywarkach, które może spowodować korozję gatunków niskostopowych (zawierających tylko 13% Cr).
Pod względem własności mechanicznych stale martenzytyczne uzyskują zdecydowanie wyższe własności mechaniczne (twardość, odporność na ścieranie) niż stale ferrytyczne czy austenityczne i z tego względu preferencyjnie są stosowane do wytwarzania noży kuchennych, profesjonalnych narzędzi tnących itp..
Czy normy dopuszczają oznaczenie całej linii sztućców jako sztućce 18/10, jeśli wszystkie sztućce są produkowane ze stali 18/10, poza nożami stalowymi, które wykonywane są ze stali 13/0 (dokładniej stal 420)?
Generalnie brak jest wymogów odnośnie dokładnego oznaczania materiału zastosowanego do produkcji sztućców. Oznaczenia 18/8, 18/8, 18/10, 13/0, itd. są dobrowolnie stosowane przez producentów w celach reklamowych i brak w tej kwestii uregulowań normatywnych.
Czy w ogóle jest możliwe wykonanie noża stalowego ze stali 18/10 i zahartowanie go biorąc pod uwagę właściwości stali 18/10?
Stale austenityczne typu 18/10 nie podlegają obróbce cieplnej polegającej na hartowaniu, ten typ obróbki stosuje się tylko dla stali martenzytycznych, więc nie jest możliwe hartowanie stali 18/10.
W tematyce noży wytwarzanych ze stali nierdzewnych polecamy również inne porady zamieszczone na stronie:
Gatunek stali do produkcji sztućców
Rodzaj stali odpowiedni do produkcji noży myśliwskich