Certyfikat NACE MR0175
W jakich przypadkach wymaga się od materiału certyfikatu NACE MR0175 (wymagany jest on w przypadku kontaktu metalu z konkretnym medium)? Czy w Polsce działają jednostki upoważnione do wystawiania takiego certyfikatu?
Pierwsze wydanie NACE MR0175 opracowano mając na uwadze skutki, jakie może wywołać nagłe zniszczenie metalowych części instalacji stosowanych w przemyśle naftowym i gazowniczym spowodowane kontaktem z płynami zawierającymi H2S. Norma NACE MR0175 została opublikowana w roku 1975 przez Narodowe Stowarzyszenie Inżynierów ds. Korozji, znane jako NACE International.
W normie NACE MR 0175 podano wartości graniczne ciśnienia cząstkowego H2S, powyżej których uznaje się za konieczne podjęcie środków zabezpieczających przed korozją naprężeniową wywołaną przez siarczki (SSC - sulfide stress cracking). W normie zawarto również wytyczne doboru oraz specyfikacje materiałów odpornych na siarczkową korozje naprężeniową stosowanych w przypadku przekroczenia progowych stężeń H2S. Norma podano także granice stosowalności niektórych stopów odpornych na korozję w zależności od składu płynu oraz wartości pH, temperatury i ciśnień cząstkowych H2S. NACE MR 0175 uzupełniają NACE TM 0177 i NACE M 284.
Niezależnie od wyżej wymienionych norm Europejska Federacja ds. Korozji wydała EFC Publication 16 w roku 1995 oraz EFC Publication 17 w roku 1996. Dokumenty te stanowią na ogół uzupełnienie dokumentów NACE, chociaż różnią się zakresem oraz szczegółami. Organizacja normalizacyjna ISO opracowała normę ISO 15156, która korzysta z powyższych źródeł do sformułowania wymagań oraz zaleceń dotyczących doboru i kwalifikowania materiałów jako nadających się do bezpiecznego stosowania w instalacjach eksploatacyjnych ropy i gazu w środowisku zawierającym H2S.
W normie PN-EN ISO 15156 opisano ogólne zasady, wymagania oraz zalecenia dotyczące doboru i sprawdzania metalowych materiałów eksploatowanych w urządzeniach stosowanych w przemyśle naftowym i gazowniczym, jak również w instalacjach odsiarczania gazu w środowisku zawierającym H2S, gdzie awaria tych urządzeń może stworzyć zagrożenie dla zdrowia ludzi, bezpieczeństwa publicznego, personelu oraz zagrożenie dla środowiska. Normę można zastosować przy podejmowaniu działań mających na celu uniknięcie kosztownych napraw związanych ze zniszczeniem wyposażenia przez korozję.
Norma PN-EN ISO 15156 dotyczy mechanizmu powstawania pęknięć w środowisku H2S, w tym pęknięć naprężeniowych siarczkowych, siarczkowej korozji naprężeniowej, pęknięć wywołanych wodorem oraz pęknięć schodkowych, pęknięć pod wpływem korozji wodorowej zorientowanej według naprężeń, pęknięć w strefie osłabionej oraz pęknięć pod wpływem korozji naprężeniowej galwanicznej. W tablicy 1 podano niekompletny wykaz wyposażenia, którego dotyczy niniejsza część ISO 15156, z dopuszczalnymi wyjątkami.
Normę PN-EN ISO 15156 stosuję się przy doborze i sprawdzaniu materiałów wyposażenia zaprojektowanego i skonstruowanego przy założeniu konwencjonalnych kryteriów przyjmowanych dla materiałów sprężystych. Materiały metalowe wybrane lub zakwalifikowane na podstawie PN-EN ISO 15156 uznawane są za odporne na pękanie w określonym środowisku zawierającym H2S w instalacjach do eksploatacji ropy lub gazu, przy czym odporność ta nie obejmuje wszystkich warunków eksploatacyjnych.
Tablica 1 - Wykaz wyposażenia
|
ISO 15156-1 stosuje dla materiałów używanych w następującym wyposażeniu
|
Dopuszczalne wyjątki
|
|
Wyposażenie wiertnicze, wyposażenie otworów, wyposażenie do obsługi wierceń i eksploatacji
|
Wyposażenie narażone jedynie na kontakt z płynami wiertniczymi o kontrolowanym składzie chemicznym a)
Świdry wiertnicze
Ostrza szczęk prewenterów przeciwerupcyjnych do ucinania przewodu a) Systemy rajzerów
Przewody robocze
Lina wielokrążkowa oraz osprzęt liny b) Kolumna prowadnikowa i pośrednia
|
|
Wyposażenie otworów, w tym wyposażenie wgłębne, wyposażenie gazodźwigu, zagłowiczenia otworu oraz głowice eksploatacyjne
|
Pompy żerdziowe oraz żerdzie pompowe c) Elektryczne pompy wgłębne
Inne wyposażenie do eksploatacji
Kliny
|
|
Rurociągi przepływowe, przewody (kolektory) zbiorcze, instalacje terenowe oraz terenowe zakłady technologiczne
|
Magazyny ropy naftowej oraz instalacje przeładunkowe eksploatowane przy nadciśnieniach poniżej 4,45 MPa
|
|
Instalacje przeładunkowe do wód kwaśnych
|
Instalacje przeładunkowe eksploatowane pod ciśnieniem bezwzględnym poniżej 0,45 MPa
Sprzęt do wytryskiwania i usuwania wody ściekowej d)
|
|
Zakłady uzdatniania gazu ziemnego
|
-
|
|
Rurociągi przepływowe do transportu cieczy, gazów oraz płynów wielofazowych
|
Rurociągi służące do przesyłu gazu, przystosowane do użytku krajowego
|
|
a)Więcej informacji w ISO 1516-2.
b)Smarownice liny stalowej oraz urządzenia mocujące smarownicę nie stanowią dopuszczalnych wyjątków.
c)NACE MR 0176 stosuje się do pomp żerdziowych oraz żerdzi pompowych.
d)Można się odnieść do NACE RP0475.
|
|
W części 3 normy PN-EN ISO 15156:3 podano wymagania i dobór stali odpornych na pękanie (stali odpornych na korozję) przeznaczonych do pracy w środowisku H2S, określono ograniczenia środowiskowe i materiałowe dotyczące użycia stali nierdzewnych.
Jednostki certyfikujące nie wystawiają oddzielnych certyfikatów dla MR0175 / ISO 15156, certyfikuje się zgodność użytych materiałów z tą normą. Producent wyrobów, które będą pracować w środowisku H2S może jedynie certyfikować materiał (stal nierdzewną) i potwierdzić wymagane przez normę PN-EN ISO 15156 własności materiału (głównie dotyczące obróbki cieplnej i maksymalnej twardości materiału) przez certyfikaty materiałowe zgodne z EN 10204 3.1, ISO 10474 3.1.B. Zastosowane materiały muszą spełniać wymagania już po ich obróbce i wykonaniu danego elementu. Producent zaświadcza, że zastosowane materiały konstrukcyjne i procedury wytwarzania produktów spełniają wymagania NACE norma MR 0175 / ISO 15156.