Stal nierdzewna czy "zwykła" stal?

Jak odróżnić w warunkach budowlanych stal od stali nierdzewnej? Problem dotyczy istniejącej wentylacji w obiekcie przemysłowym - wentylacja ze względu na miejsce ulokowania musi być zrobiona ze stali nierdzewnej. Istnieje podejrzenie, iż wentylacja jest zrobiona ze zwykłych kanałów jak to sprawdzić? Wykonawca jest niedostępny - nie ma dokumentacji.

W celu rozróżnienia od siebie stali czarnych i nierdzewnych oraz różnych gatunków stali nierdzewnych można zastosować proste odczynniki chemiczne, które w zależności od składu chemicznego stali wywołają odpowiednią reakcję z powierzchnią.

Stal czarną od nierdzewnej można odróżnić na podstawie reakcji z kwasem azotowym. Test można wykonać w następujący sposób: 1) umieścić kroplę stężonego kwasu azotowego na powierzchni stali lub zanurzyć ją w roztworze kwasu w temperaturze pokojowej, 2) stal czarna pod wpływem kwasu azotowego zacznie wydzielać gryzący brązowy dym, podczas gdy stal nierdzewna nie wykaże żadnej reakcji, 3) po zakończeniu testu powierzchnię stali należy obficie spłukać bieżącą wodą.

Kolejnym sposobem odróżniania stali czarnych od nierdzewnych może być zastosowanie roztworu siarczanu miedzi (8 gram siarczanu miedzi na 500ml wody). Użycie takiego roztworu na stali czarnej wywoła przebarwienie jej powierzchni na brązowy (miedziany) kolor, co wynika z rozpuszczania żelaza i zastępowania go miedzią z roztworu. Powierzchnia stali nierdzewnej austenitycznej w kontakcie z ww. roztworem nie ulegnie żadnej reakcji. Podobnie powierzchnia ferrytycznej stali nierdzewnej zwykle nie ulegnie przebarwieniu lub takie przebarwienie będzie bardzo ograniczone w porównaniu do stali czarnej.

W przypadku konieczności rozróżnienia różnych gatunków stali nierdzewnych można zastosować test magnesu. Stale nierdzewne ferrytyczne są magnetyczne i będą wykazywać przyciąganie, podczas gdy austenityczne są niemagnetyczne i będą przyciągać magnes zdecydowanie słabiej. Należy jednak pamiętać, że austenityczne stale nierdzewne w wyniku obróbki plastycznej na zimno mogą stać się magnetyczne i również przyciągać magnes, ale to oddziaływanie jest zawsze słabsze niż dla stali ferrytycznych.

W celu identyfikacji stali nierdzewnych austenitycznych zawierających molibden lub jego brak stosuje się tzw. test molibdenowy. Dla stali nierdzewnej zawierającej molibden (np. 1.4401/1.4404) kropla odczynnika na powierzchni zmieni kolor na ciemno brązowy. Dla stali nierdzewnej austenitycznej bez dodatku molibdenu (np. 1.4301/1.4307) kropla odczynnika na powierzchni pozostanie żółta. Zastosowanie tego odczynnika na powierzchni stali czarnej także nie wywoła żadnej reakcji – brak przebarwienia w miejscu kontaktu odczynnika z powierzchnią.

 

Literatura

[1]. Test do rozróżniania różnych gatunków stali nierdzewnych (304 i 316), www.stalenierdzewne.pl

[2]. How to test which type of stainless steel we have,  www.finishing.com

[3]. Stainless Steel - Sorting and Identification Tests, www.azom.com