Jak zamawiać wyroby ze stali nierdzewnych

W trakcie zamawiania stali nierdzewnych należy kierować się zaleceniami zamieszczonymi w normie dla danego typu wyrobu oraz postępować zgodnie z podaną w nich instrukcją składania zamówienia. Każda norma wyrobu ze stali nierdzewnych tj. blachy, pręty, rury, kształtowniki, itd. zawiera dokładną instrukcję składania zamówienia wg. wymagań specyficznych dla danego wyrobu. Posługiwanie się informacjami wymaganymi przez normę w trakcie składania zapytania ofertowego i zamawiania wyrobów może przyczynić się do uniknięcia kosztownych reklamacji, które często wynikają z braku porozumienia w trakcie transakcji handlowych. Należy również mieć świadomość, że normy pozostawiają do uznania przez wytwórcę różnych parametrów technologicznych wyrobów, metod kontroli jeżeli nie będą one dokładnie sprecyzowane w trakcie zamawiania.

Wyroby płaskie

Zamawiając wyroby płaskie, należy się kierować wytycznymi zgodnie z normą PN-EN 10088-2 i -4. Przy zamawianiu wyrobów zgodnie z powyższymi normami kompletne oznaczenie zamawianych materiałów powinno zawierać następujące informacje:

• zamawiana ilość,
• rodzaj wyrobu (np. taśmy lub blachy grube, blachy cienkie),
• wymiary nominalne i numer odpowiedniej normy wymiarowej (np. EN ISO 9445*) oraz wybrane wymagania,
• rodzaj materiału (np. stal),
• numer normy wyrobu (PN-EN 10088-2 lub -4),
• znak lub numer stali,
• symbol wymaganej obróbki cieplnej lub stan obróbki plastycznej na zimno, jeżeli dla zamawianej stali w tablicy własności mechanicznych przewidziany jest więcej niż jeden stan obróbki,
• wykończenie powierzchni,
• kontrola jakości wewnętrznej, jeżeli jest wymagana (wyroby płaskie o grubości ≥6 mm powinny być badane zgodnie z EN 10307),
• rodzaj świadectwa odbioru (3.1 lub 3.2) zgodnie z EN 10204,
• dodatkowe testy i badania kontrolne jeżeli są wymagane,
• wymagania dotyczące cechowania określonego przepisami (oznakowanie CE, etykieta).

Przykład zamówienia 1:

10 arkuszy blach ze stali o znaku X5CrNi18-10 i numerze 1.4301 według EN 10088-4 o wymiarach nominalnych: grubość=8 mm, szerokość=2000 mm, długość=5000 mm; tolerancje w wymiarach, kształcie i masie według ISO 9444-2 z tolerancją grubości klasy B i „normalną" klasą tolerancji płaskości, w technologii procesu 1D, świadectwo odbioru 3.1 według EN 10204 i deklaracji zgodności:

Przykład zamówienia 2:

10 sztuk blach EN 18286*-8Bx2000x5000 stal EN 10088-4 - X5CrNi18-10 + 1D świadectwo odbioru 3.1, CE

lub

10 sztuk blach EN 18286*-8Bx2000x5000 stal EN 10088-4 - 1.4301 + 1D świadectwo odbioru 3.1, CE

*Uwaga: W nieaktualnych normach serii PN-EN 10088 oraz normach materiałowych wyrobów mogą być przywoływane nieaktualne normy wymiarowe (np. EN 10029). Należy zwrócić na to uwagę.

 

Wyroby długie
Zamawiając wyroby długie, np. rury bez szwu dla zastosowań ciśnieniowych wg normy PN-EN 10216-5 zamówienie powinno zawierać następujące informacje (informacje obowiązkowe):

• ilość (masa lub całkowita długość lub liczba);
• wyraz „rura";
• wymiary (średnica zewnętrzna D, grubość ścianki T);
• oznaczenie stali (znak lub numer stali);
• kategorie badań (TC1 lub TC2)

W normie PN-EN 10216-5 wyszczególniono także opcje, które mogą być dodane do informacji podstawowych podczas zamawiania. Należy pamiętać, że zgodnie z uregulowaniami normy „Jeżeli zamawiający, podczas składania zapytania ofertowego i zamawiania, nie wskaże żadnej z tych opcji, rury należy dostarczyć zgodnie z podstawową specyfikacją (określoną przez informacje obowiązkowe). Poniżej podano opcje zamieszczone w normie:

Opcje:

1) Informacja o sposobie wytwarzania stali (proces wytwarzania stali pozostaje do uznania wytwórcy, wybór opcji wymaga podania procesu w dokumencie kontroli).

2) Stan dostawy (rury mogą być wykańczane na gorąco lub zimno, co dotyczy stanu rur przed obróbką, np. CFG – Cold Finished Grinded – Wykańczane na zimno z obróbką cieplną, szlifowane – rodzaj i stopień chropowatości powinien być uzgodniony podczas zamawiania, w zamówieniu należy wskazać czy wymaganie chropowatości dotyczy tylko powierzchni zewnętrznej, wewnętrznej lub obu powierzchni).

3) Wymagany zakres zawartości siarki (można narzucić wymóg kontroli dla niektórych gatunków stali).

4) Analiza wyrobu (składu chemicznego powinna być dostarczona).

5) Dodatkowe badania mechaniczne na próbkach, które byty poddane różnej lub dodatkowej obróbce cieplnej.

6) Badanie udarności w temperaturze pokojowej.

7) Uzgodnione własności mechaniczne w temperaturze pokojowej dla rur ze stali austenitycznej odpornej na korozję o grubościach ścianek większych niż 60 mm.

8) Uzgodnione własności mechaniczne w temperaturze pokojowej dla rur ze stali austenitycznej odpornej na pełzanie o grubościach ścianek większych niż 50 mm.

9) Skontrolowanie granicy plastyczności Rp0,2 lub Rp1,0 w podwyższonej temperaturze.

10) Uzgodnione wartości granicy plastyczności w temperaturze podwyższonej dla rur ze stali austenitycznej odpornej na korozję o grubościach ścianek większych niż 60 mm.

11) Badanie udarności w niskiej temperaturze.

12) Badanie korozji międzykrystalicznej (stosuje się metodę A, B lub C wg normy EN-ISO 3651 w zależności od gatunku stali).

13) Wybrana metoda badania szczelności (prób wodna lub badanie prądami wirowymi).

14) Badania nieniszczące dla rur kategorii badań 2 o podanej średnicy zewnętrznej równej lub mniejszej od 101,6 mm i podanej grubości ścianki równej lub mniejszej od 5,6 mm w celu wykrycia usterek wzdłużnych.

15) Badania nieniszczące dla rur kategorii badań 2 w celu wykrycia usterek poprzecznych.

16) Badania nieniszczące dla rur kategorii badań 2 o podanej grubości ścianki większej od 40 mm w celu wykrycia rozwarstwień na końcach rur.

17) Specjalne przygotowanie końców.

18) Długości dokładne.

19) Końce rur kalibrowane dla rur o średnicy D > 219,1 mm.

20) Klasy tolerancji D 4 i T 4 dla rur zamówionych z wykończeniem na zimno.

21) Rodzaj dokumentu kontroli inny niż dokument znormalizowany.

22) Ciśnienie próby dla badania szczelności próbą wodną.

23) Pomiar grubości ścianki w oddaleniu od końców.

24) Dodatkowe cechowanie.

25) Specjalne zabezpieczenie (pakowanie standardowo odbywa się przez związanie taśmą ze stali węglowej, która nie powinna stykać się z rurami, podanie opcji umożliwia określenie innego sposobu zabezpieczenia do transportu).

 

Przykład zamówienia 1:

2 000 m wykończonych na gorąco rur bez szwu, bez zgorzeliny, o średnicy zewnętrznej 168,3 mm, o grubości ścianki 4,5 mm, zgodnie z niniejszą częścią EN 10216, w klasach tolerancji D2 i T2, wykonanych ze stali w gatunku X2CrNi19-11, kategorii badania 1, ze świadectwem odbioru 3.1 zgodnie z EN 10204:

2000m-rur HFD - 168,3x4,5 - EN 10216-5 - X2CrNi19-11 - TC 1

 

Przykład zamówienia 2:

300 m wykończonych na zimno rur bez szwu bez zgorzeliny o średnicy zewnętrznej 42,4 mm, o grubości ścianki 2,6 mm, zgodnie z niniejszą częścią EN 10216, w klasach tolerancji D3 i T3, wykonanych ze stali w gatunku 1.4301, kategorii badania 2, z badaniem korozji międzykrystalicznej (EN ISO 3651-2, metoda A), sprawdzoną granicą plastyczności w 300°C, z badaniem nieniszczącym w celu wykrycia wzdłużnych i poprzecznych nieciągłości, ze świadectwem odbioru 3.2 zgodnie z EN 10204:

300 m - rur CFD - 42,4x2,6 - EN 10216-5 - 1.4301 - TC 2 - Opcja 9: 300°C - Opcja 12: A - Opcja 14 - Opcja 15 - Opcja 21: 3.2

 

Podane przykłady zamawiania wyrobów ze stali nierdzewnych opracowano na podstawie dwóch różnych norm. W każdym innym przypadku należy się kierować szczegółową normą danego wyrobu, w której będzie można znaleźć podobny zestaw informacji obowiązkowych oraz możliwych opcji dodatkowych stosowanych w trakcie zamawiania wyrobów.