Środki do dezynfekcji stali nierdzewnych
Dezynfekcja to odrębny proces, niezależny od czyszczenia. Poniżej przedstawiono przegląd produktów stosowanych do odkażania, dezynfekcji instalacji przemysłowych z uwzględnieniem oddziaływania na stal nierdzewną. Środki odkażające (rozpuszczalne w wodzie, środki powierzchniowo czynne lub zawierają ich dodatek). W przypadku stali nierdzewnych zawsze należy zwracać uwagę na środki aplikowane do czyszczenia instalacji CIP, środki do dezynfekcji (zawierające podchloryn), który może wywołać zjawiska korozji. Niebezpieczeństwa związane z dezynfekcją stali nierdzewnych: pozostałości środków czyszczących lub środki do dezynfekcji pozostaną w instalacji CIP i kolejno mieszają się z produktem, zmieszanie kwasu HNO3 z produktami zawierającymi sole /solanka w przemyśle mleczarskim, zbyt długi czas kontaktu (niezgodny z zaleceniami) z powierzchnią stali oraz czynniki konstrukcyjne samego elementu (szczeliny i korozja szczelinowa, naprężenia i korozja naprężeniowa). Środki do dezynfekcji można ogólnie podzielić na 4 grupy:
1. produkty nieorganiczne zawierające chlor – zwykle podchloryn wapnia lub sodu:
- skuteczne w wysokim stężeniu;
- materia organiczna może zmniejszyć działanie;
- temperatura i pH może wpływać na skuteczność;
- stosunkowo odporne na twardość wody;
- nie pozostawiają żadnych warstw na powierzchni, ale jeżeli niedokładnie wypłukane mogą pozostawić zapachu lub smaku;
- dobre działanie bakteriobójcze przeciwko wielu mikroorganizmom;
- mogą powodować korozję stali nierdzewnej jeżeli nie będą dostatecznie wypłukane;
- minimalne wymagane stężenie - 50 ppm (mg/l);
2. produkty organiczne zawierające chlor – chloramina-T, kwas di- lub tri-chloroizocyjanurowy:
- wolniejsze działanie bakteriobójcze niż podchloryny;
- podobne ograniczenia i cechy jak dla podchlorynów;
- stosunkowo słabo drażniące dla skóry;
- względnie nie powodują korozji stali nierdzewnej;
- minimalne wymagane stężenie - 200 ppm (mg/l);
3. jodofory – roztwory wodne jodu, jodku sodu lub potasu i różnych substancji organicznych.
- szybkie działanie bakteriobójcze w kwaśnym zakresie pH w zimnej i / lub twardej wodzie:
- mniejszy wpływ materii organicznej niż dla podchlorynów;
- nietoksyczne w zwykłych stężeniach;
- nie drażniące dla skóry;
- kolor roztworu (żółty, bursztynowy) proporcjonalny do stężenia;
- nie powodują plam, przebarwień ;
- względnie nie powodują korozji stali nierdzewnej;
- minimalne wymagane stężenie - 12,5 ppm (mg/l);
4. czwartorzędowe związki amoniowe – złożone di- lub tri-metylo lub butylo- związki organiczne zawierające chlorek amonu;
- stopień rozcieńczenia zazwyczaj określa działanie bakteriobójcze;
- bardzo selektywne niszczenie różnych typów organizmów;
- mogą tworzyć niepożądaną warstwę biofilmu na powierzchni;
- nie drażniące dla skóry;
- bez smaku lub zapachu w zwykłych roztworach;
- niekompatybilne z mydłem i niektórymi detergentami;
- nie powodują korozji stali nierdzewnej;
- minimalne wymagane stężenie - 200 ppm (mg/l).
Niewłaściwa konserwacja lub jej brak może zmniejszyć odporność korozyjną stali nierdzewnych, podobnie jak nieprawidłowo wykonany etap czyszczenia i dezynfekcji. Należy pamiętać, że informacje o sposobie czyszczenia, stosowanych środkach, wymogach cyklicznej inspekcji i konserwacji powinny być zawarte w warunkach gwarancji urządzenia. W trakcie czyszczenia i dezynfekcji elementów ze stali nierdzewnej należy bezwzględnie stosować się do instrukcji użytkowania środków chemicznych zwłaszcza dopuszczalnego czasu kontaktu i temperatury aplikacji. Nieprzestrzeganie tych zaleceń może łatwo doprowadzić do korozji powierzchni w kontakcie z popularnym dezynfektantem podchlorynem sodu.