Możliwość stosowania stali 1.4372 do celów spożywczych

11-10-2018

Chciałem zapytać odnośnie możliwości zastosowania stali 1.4372 (AISI 201) do celów spożywczych. Wszak w artykule http://www.stalenierdzewne.pl/826/s201-a-s304-w-instalacjach-ogrzewania-centralnego-domow przeczytałem, że stal ta nie jest stosowana w kontakcie z pożywieniem lub wodą pitną. Niektórzy producenci rozdzielaczy wody użytkowej stosują jednak tą stal i mają na to Atesty PZH.
Proszę o informację czy źle zrozumiałem artykuł - czy nie można jej stosować z powodu posiadanych przez nią właściwości czy też nie jest stosowana ze względów ekonomicznych?
Do tej pory rozumiałem że "nie powinno się" ale w artykule http://www.stalenierdzewne.pl/1040/stal-nierdzewna-do-celow-spozywczych-musi-miec-dodatkowe-atesty przeczytałem, że stale nierdzewne (jak rozumiem wszystkie) nadają się do kontaktu z pożywieniem co przeczy temu co czytałem wcześniej.

Stal austenityczna Cr-Mn typu 1.4372 (AISI 201), tak jak wszystkie stale nierdzewne są a priori dopuszczone do kontaktu z żywnością. Oznacza, to, że w kontakcie z produktami spożywczymi nie wydzielają nadmiernej ilości metali (chrom, nikiel, żelazo, etc.), nie wpływają na smak przetwarzanych potraw i zachowują higieniczność powierzchni.

Należy pamiętać, że produkty spożywcze same w sobie mają różne oddziaływanie korozyjne. Niektóre z nich nie wywołują korozji, a niektóre np. wysoko solone produkty, ocet, keczup, sos sojowy są silnie korozyjne (zawierają chlorki niszczące warstwę pasywną na stali). W zależności od stali, nawet dla gatunków Cr-Ni (1.4301, 1.4401) mogą wywołać zjawiska korozji i wymagają użycia bardziej odpornych na korozję stali duplex do budowy zbiorników procesowych, instalacji spożywczych. W tym kontekście regały magazynowe do składowania produktów suchych z powodzeniem mogą być wykonane z gatunku 1.4372. Będą zachowywać higieniczność powierzchni wymaganą przy przetwórstwie żywności i odporność korozyjną. Natomiast blaty robocze z takiej stali, na których będzie przetwarzana żywność mogą już nie zapewnić wymaganej odporności korozyjnej. Zastosowanie stali austenitycznej Cr-Mn typu 1.4372 (AISI 201) w przemyśle spożywczym ogranicza się do wytwarzania elementów meblowych, szaf do składowania, itd. Nie zaleca się natomiast jej stosowania do bezpośredniego kontaktu z żywnością w rozumiani zastosowania np. na stały robocze lub przechowywanie wody pitnej [1]. Wynika to ze słabej odporności korozyjnej w porównaniu do klasycznych stali Cr-Ni (1.4301, 1.4401). Trwałość danej aplikacji będzie także zależna od specyficznych warunków pracy.

Rozdzielacz wody w instalacji wodociągowej pracuje przy stały przepływie wody, co sprzyja odporności korozyjnej stali nierdzewnej. Ponadto woda wodociągowa zawiera mało chlorków. Dodatkowo zwiększa się odporność korozyjną stali w takich elementach przez zastosowanie gładkiego, polerowanego wykończenia powierzchni. Z tego względu stal 1.4372 może sprostać warunkom pracy instalacji wodociągowej. Inaczej będzie w aplikacji, gdzie woda porusza się wolno lub jest w stagnacji, wtedy gatunek 1.4372 może korodować, szybciej niż klasyczne stale Cr-Ni 1.4301, 1.4404. Kolejna kwestia to okres na jaki producent udziela gwarancji na swój wyrób.

Atest PZH potwierdza nie sam materiał, który a priori jest przydatny do kontaktu z żywnością, wodą pitną tylko gotowy wyrób z niej wytworzony. W ten sposób kontroluje się czy na etapie jego wytwarzania producent nie pogorszył własności materiałowych w kontekście kontaktu z żywnością. Np. nie zastosował obroki chemicznej środkami, które mogłyby w przyszłości wydzielać się do pożywienia.

Literatura

[1]. RONALD H. SCHMIDT i inni, Characteristics of Food Contact surface materials: stainless steel, Food Protection Trends, Vol. 32, No. 10, Pages 574–584, https://www.foodprotection.org