Stal 18/0 - nierdzewna???
Czy stal o symbolu 18/0 jest stalą nierdzewną? Jaki jest skład chemiczny tej stali? Czy kosze na śmieci wykonane z powyższej stali mogą zardzewieć?
Stale nierdzewne - 18/0, 18/8 18/10
Elementy wyposażenia kuchennego: garnki, miski, tacki, itd. często są wytwarzane z gatunków stali nierdzewnych oznaczanych 18/0, 18/8 18/10. Do podstawowych pierwiastków stopowych wchodzących w skład stali nierdzewnej należy chrom i nikiel, a ponadto dodatek molibdenu oraz miedzi, azotu, niobu i tytanu. Oznaczenia na elementach wytwarzanych ze stali nierdzewnej często przyjmują skróconą formę, rzadko stosuje się pełne oznaczenie zgodne z normą. Częściej określa ono średnie stężenie podstawowych pierwiastków: chromu i niklu - 18/0, 18/8 i 8/10 –(18/10 – 18%Cr i 10%Ni).
Stal żeby mogła być określana jako nierdzewna musi posiadać przynajmniej 10,5%Cr (dodatek niklu nie jest wymagany). Większość elementów wyposażenia kuchennego zwłaszcza elementów tłoczonych wytwarza się ze stali nierdzewnej zawierającej 18%Cr i od 8% do 10%Ni. Stale nierdzewne (odporne na korozję) są sklasyfikowane w normie PN-EN 10088-1 [1] i tak najpopularniejszym gatunkiem o stężeniu 18%Cr i 8-10%Ni jest gatunek 1.4301 (X5CrNi18-10). Stale nierdzewne zawierające 18%Cr i 8-10%Ni (18/8, 18/10) posiadają strukturę austenityczną i są niemagnetyczne, natomiast stele nierdzewne bez dodatku niklu i stężeniu 18%Cr wykazują strukturę ferrytyczną i są magnetyczne (18/0) – często gatunek 1.4016 (X6Cr17). Wiele tańszych elementów wyposażenia kuchennego wytwarza się, że stali o oznaczeniu 18/0. Najprostszym sposobem potwierdzenia danego gatunku stali jest przyłożenie magnesu do danego elementu, stale (18/8, 18/10) są nie magnetyczne a stal (18/0) jest magnetyczna. Wymienione gatunki posiadają różny skład chemiczny, który bezpośrednio wypływa na ich strukturę i własności. Porównując gatunki 18/0, 18/8 i 18/10: gatunek 18/0 w porównaniu do kolejnych gatunków austenitycznych 18/8 i 18/10 będzie posiadał niższą odporność na korozję. Do głównych różnić między stalami nierdzewnymi o strukturze ferrytycznej i austenitycznej można zaliczyć: stale ferrytyczne charakteryzują się wyższym przewodnictwem cieplnym i niższym współczynnikiem rozszerzalności cieplnej w porównaniu do stali austenitycznej. Granica plastyczności stali ferrytycznych jest generalnie wyższa niż stali austeni¬tycznych, ale raczej wykazują one niską plastycznością lub zdolnością do odkształceń plastycznych w porównaniu do stali austenitycznych.
Porównując odporność korozyjną wymienionych gatunków można je uszeregować w następującej kolejności wraz z rosnącą odpornością na korozję: 18/0 18/8, 18/10. Stale nierdzewne zawierające jedynie chrom wykazują dobrą odporność korozyjną, która wzrasta wraz ze stężeniem chromu i może być dodatkowo zwiększona przez dodatek niklu. Odporność korozyjna danego gatunku stali nierdzewnej jest ściśle uzależniona od środowiska pracy danego elementu. W przypadku środowiska zawierającego jony chlorków (elementy narażone na oddziaływanie warunków atmosferycznych, pracujących na wolnym powietrzu) zaleca się stosowanie gatunków zawierających dodatkowo molibden (X5CrNiMo17-12-2).
Literatura
[1]. PN-EN 10088-1: 2007, Stale odporne na korozję, Część 1: Gatunki stali odpornych na korozję