Jaki rodzaj i gatunek stali nierdzewnej można stosować do obróbki plastycznej?
Jaki rodzaj i gatunek stali nierdzewnej można stosować do obróbki plastycznej?
Do obróbki plastycznej najlepiej nadają się stale o strukturze austenitycznej oraz ferrytycznej. Najpopularniejszym gatunkiem stali nierdzewnej przeznaczonej do obróbki plastycznej jest stal austenityczna typu EN 1.4303, X4CrNi18-12 (AISI 305), z której wytwarza się 90% głęboko tłoczonych elementów ze stali nierdzewnych. Ze względu na relatywnie wysokie stężenie niklu jej umocnienie w wyniku zgniotu będzie wzrastać bardzo powoli podczas operacji formowania. Gatunek ten może być wielokrotnie tłoczony przez szereg matryc bez ryzyka, że stal stanie się bardzo twarda lub krucha. Wysokie początkowe wydłużenie stali EN 1.4303 dość szybko spada, więc nie jest ona zalecana dla operacji formowania gdzie występuje znaczne rozciąganie. Podobnym gatunkiem stali, który również umacnia się powoli w wyniku obróbki plastycznej jest EN. 1.4301. Kolejne gatunki stali austenitycznych o dobrych własnościach tłocznych to EN 1.4310 (AISI 301) i EN 1.4401 (AISI 304) oraz 1.4404 (AISI 316), EN 1.4541 (AISI 321). W grupie stali austenitycznych wyróżnia się także stale chromowo-manganowe, które także są stosowane na elementy tłoczone. Najpopularniejszym reprezentantem tej grupy jest
EN 1.4372 (AISI 201). Stale austenityczne wykazują lepszą kombinację własności tłocznych i wytrzymałościowych (rys. 1) w porównaniu do stali ferrytycznych i dwufazowych typu duplex, które charakteryzują się wyższą wytrzymałością i niższą skłonnością do rozciągania podczas operacji tłoczenia. Wynika z tego, że stale austenityczne doskonale nadają się na zastosowania gdzie pożądane jest zmniejszenie wagi bez utraty własności wytrzymałościowych.
Ponadto, jako alternatywa dla austenitycznych gatunków stali nierdzewnych z powodzeniem stasuje się stale o strukturze ferrytycznej: niestabilizowane typu EN 1.4016 (AISI 430) i stabilizowane dodatkiem tytanu EN 1.4510 (AISI 439), EN 1.4512 (AISI 409), EN 1.4509 (AISI 441), EN 1.4521 (AISI 444).
Stale dwufazowe ferrytyczno-austenityczne typu duplex (np. EN 1.4462) również mogą być kształtowane przez obróbkę plastyczną. Charakteryzują się one podatnością do tłoczenia zbliżoną do stali ferrytycznych.