Czy można zastosować stal nierdzewną do wyprodukowania łopatki dentystycznej?

Czy można zastosować stal nierdzewną do wyprodukowania łopatki dentystycznej?

Stale nierdzewne są szeroko stosowane na elementy instrumentarium medycznego. Ze stali nierdzewnych wytwarza się na przykład instrumentarium z zakresu chirurgii ogólnej: nożyczki, pensety, klemy, haki operacyjne, trzonki do ostrzy, ostrza, narzędzia ginekologiczne, trokary, igły, instrumenty do chirurgii kostnej, imadła oraz inny sprzęt przydatny do operacji chirurgicznych (rys. 1). Narzędzia chirurgiczne ze stali nierdzewnej wytwarza się zgodnie z normą ISO 7153-1. Stal nierdzewną jak najbardziej można zastosować do produkcji instrumentarium dentystycznego w tym łopatki dentystycznej.
Na instrumenty dentystyczne i chirurgiczne często stosuje się stale nierdzewne o strukturze martenzytycznej, które mogą być hartowane i odpuszczane uzyskując wysokie własności wytrzymałościowe (wysoką twardość dla narzędzi tnących oraz niższą twardość przy wysokiej udarności dla elementów poddawanych obciążeniom). Do najczęściej stosowanych gatunków stali martezytycznych należą: EN 1.4006 (AISI 410), EN 1.4021 (AISI 420), EN 1.4028 (AISI 429) oraz EN 1.4125 (AISI 440C). Przyrządy i urządzenia medyczne wytwarza się także ze stali nierdzewnych o strukturze austenitycznej gatunków EN 1.4303 (AISI 303), EN 1.4301 (AISI 304) oraz EN 1.4401 (316). Trzonki wieloczęściowych narzędzi dentystycznych często wytwarza się z gatunku EN 1.4305 (AISI 303) o niższej odporności korozyjnej. Gatunek EN 1.4301 (304) jest stosowany tam gdzie wymagana jest dobra odporność korozyjna i umiarkowana wytrzymałość, np. na łyżki do wykonywania odcisków dentystycznych, narzędzia kształtowe, retraktory, szpilki prowadzące, stoły operacyjne oraz szafki magazynowe, a gatunek EN 1.4401 (AISI 316) o wysokiej odporności korozyjnej na zagłębniki dentystyczne i wzierniki ginekologiczne.
Stale nierdzewne do przeróbki plastycznej oraz stale nierdzewne o podwyższonym stężeniu azotu przeznaczone na implant chirurgiczne opisano w normie ISO 5832. Stale przeznaczone na implanty bazują na gatunku stali EN 1.4401 (AISI 316), w których podwyższono stężenie chromu, niklu i molibdenu oraz dodatkowo wprowadzono dodatek azotu. Stale na implanty muszą charakteryzować się podwyższoną odpornością na korozję wżerową oraz posiadać wysoką czystość metalurgiczną. Z tych względów dla stali na implanty stosuje się specjalne metody wytwarzania takie jak próżniowe wytapianie stali i przetapianie elektrożużlowe. 
 

Rys. 1. Narzędzia medyczne ze stali nierdzewnej  
Literatura
[1]. PN-EN ISO 7153-1:2002, Narzędzia chirurgiczne, Materiały metalowe, Część 1: Stal nierdzewna (oryg.)
[2]. PN-ISO 5832-1:1997 Wszczepy dla chirurgii, Materiały metalowe, Stal nierdzewna do przeróbki plastycznej
[3]. Polski Producent Narządzi chirurgicznych – CHIRMED, www.chirmed.pl